Έως το τέλος του 19ου αιώνα, οι αρχές του κλασικού φιλελευθερισμού
αμφισβητoύνταν ολοένα και περισσότερο λόγω της ύφεσης, της αυξανόμενης
αντίληψης των δεινών της φτώχειας, της ανεργίας και της σχετικής
στέρησης που εντοπίζεται εντός των σύγχρονων βιομηχανικών πόλεων, και
της αναταραχής της οργανωμένης εργασίας. Το ιδανικό του αυτοδημιούργητου
άτομου, που μέσω σκληρής δουλειάς και ταλέντου θα μπορούσε να φτιάξει
τη θέση του στον κόσμο, φαινόταν αυξανόμενα ανέφικτο. Μια σημαντική
πολιτική αντίδραση ενάντια στις αλλαγές που εισήγαγε η εκβιομηχάνιση και
καπιταλισμός του laissez-faire προήλθε από συντηρητικούς που ανησυχούσαν για την κοινωνική ισορροπία, παρόλο που ο σοσιαλισμός αργότερα έγινε μια πιο σημαντική δύναμη για αλλαγή και μεταρρύθμιση. Κάποιοι Βικτωριανοί συγγραφείς —όπως ο Κάρολος Ντίκενς, ο Thomas Carlyle, και ο Matthew Arnold— υπήρξαν πρώιμοι και με επιρροή επικριτές της κοινωνικής αδικίας[61].
Ο Τζον Στιούαρτ Μιλ συνέβαλε σημαντικά στη φιλελεύθερη σκέψη, συνδυάζοντας στοιχεία του κλασικού φιλελευθερισμού με αυτό που τελικά έγινε γνωστό ως νεο-φιλελευθερισμός. Το On Liberty (1859) του Μιλ πραγματεύεται τη φύση και τα όρια της εξουσίας που μπορεί να ασκείται νομίμως από την κοινωνία πάνω στο άτομο[62]. Υπερασπίστηκε με πάθος την ελευθερία του λόγου, υποστηρίζοντας ότι ο ελεύθερος διάλογος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική και κοινωνική πρόοδο. Ο Μιλ όρισε την «κοινωνική ελευθερία» ως προστασία από «την τυραννία των πολιτικών αρχόντων». Εισήγαγε μια σειρά από διαφορετικές έννοιες των μορφών που μπορεί να πάρει η τυραννία, αναφερόμενες ως κοινωνική τυραννία και τυραννία της πλειοψηφίας αντίστοιχα. Κοινωνική ελευθερία σήμαινε όρια στην εξουσία του ηγεμόνα μέσα από την αναγνώριση των πολιτικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και με τη δημιουργία ενός συστήματος «συνταγματικών επιταγών»[63].
Ωστόσο, αν και αρχικά η οικονομική φιλοσοφία του Μιλ υποστήριζε τις ελεύθερες αγορές και πρέσβευε ότι η προοδευτική φορολογία ήταν τιμωρητική απέναντι σε όσους εργάζονταν σκληρότερα[64], αργότερα μετέβαλε τις απόψεις του προς μια πιο σοσιαλιστική μίξη, προσθέτοντας κεφάλαια στις Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας που υπερασπίζονταν τη σοσιαλιστική προοπτική, και υπερασπιζόμενος κάποιους σοσιαλιστικούς σκοπούς[65], συμπεριλαμβανομένης της ριζοσπαστικής πρότασης ότι όλο το μισθολογικό σύστημα πρέπει να καταργηθεί υπέρ ενός συνεταιριστικού συστήματος μισθών.
Ένας ακόμα απο τους πρώτους φιλελεύθερους που αλλαξοπίστησε υπέρ της
μεγαλύτερης κρατικής παρέμβασης ήταν ο Thomas Hill Green. Πίστευε ότι το
κράτος πρέπει να προωθεί και να προστατεύει τα κοινωνικά, πολιτικά και
οικονομικά περιβάλλοντα μέσα στα οποία τα άτομα θα έχουν την καλύτερη
ευκαιρία να ενεργήσουν σύμφωνα με τη συνείδησή τους. Το κράτος πρέπει να
παρεμβαίνει μόνο όπου υπάρχει σαφής, αποδεδειγμένη και ισχυρή τάση
(ελευθερίας) προς υποδούλωση του ατόμου[66].
Ο Green θεωρούσε το εθνικό κράτος ως νόμιμο μόνο στο βαθμό που
υποστηρίζει ένα σύστημα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, που είναι
πιθανότερο να ενθαρρύνουν την ατομική αυτοπραγμάτωση.
Αυτό το νήμα άρχισε να ενώνεται στο κίνημα σοσιαλφιλελευθερισμού στο γύρισμα του εικοστού αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία. Το κίνημα των Νέων Φιλελεύθερων, που περιελάμβανε διανοούμενους όπως ο L.T. Hobhouse και o Τζον Χόμπσον, έβλεπε την ατομική ελευθερία ως επιτεύξιμη μόνο κάτω από ευνοϊκές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες[67]. Κατά την άποψή τους, η φτώχεια, η εξαθλίωση και η άγνοια στην οποία πολλοί άνθρωποι ζούσαν καθιστούσε αδύνατη την άνθηση της ελευθερίας και ατομικότητας. Οι Νέοι Φιλελεύθεροι πίστευαν ότι οι όροι αυτοί θα μπορούσαν να βελτιωθούν μόνο μέσω συλλογικής δράσης συντονιζόμενης από ένα ισχυρό, προνοιακά προσανατολισμένο και παρεμβατικό κράτος[68]. Ο «Λαϊκός Προϋπολογισμός» του 1909, υπερασπιζόμενος από τον Λόιντ Τζωρτζ και τον επίσης φιλελεύθερο Ουίνστον Τσώρτσιλ, εισήγαγε πρωτοφανείς φόρους στους πλούσιους στη Βρετανία και ριζοσπαστικά προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας στις πολιτικές της χώρας[69]. Ήταν ο πρώτος προϋπολογισμός με την εκφρασμένη πρόθεση της αναδιανομής του πλούτου μεταξύ των πολιτών[70][71].
Ο Τζον Στιούαρτ Μιλ συνέβαλε σημαντικά στη φιλελεύθερη σκέψη, συνδυάζοντας στοιχεία του κλασικού φιλελευθερισμού με αυτό που τελικά έγινε γνωστό ως νεο-φιλελευθερισμός. Το On Liberty (1859) του Μιλ πραγματεύεται τη φύση και τα όρια της εξουσίας που μπορεί να ασκείται νομίμως από την κοινωνία πάνω στο άτομο[62]. Υπερασπίστηκε με πάθος την ελευθερία του λόγου, υποστηρίζοντας ότι ο ελεύθερος διάλογος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική και κοινωνική πρόοδο. Ο Μιλ όρισε την «κοινωνική ελευθερία» ως προστασία από «την τυραννία των πολιτικών αρχόντων». Εισήγαγε μια σειρά από διαφορετικές έννοιες των μορφών που μπορεί να πάρει η τυραννία, αναφερόμενες ως κοινωνική τυραννία και τυραννία της πλειοψηφίας αντίστοιχα. Κοινωνική ελευθερία σήμαινε όρια στην εξουσία του ηγεμόνα μέσα από την αναγνώριση των πολιτικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και με τη δημιουργία ενός συστήματος «συνταγματικών επιταγών»[63].
Ωστόσο, αν και αρχικά η οικονομική φιλοσοφία του Μιλ υποστήριζε τις ελεύθερες αγορές και πρέσβευε ότι η προοδευτική φορολογία ήταν τιμωρητική απέναντι σε όσους εργάζονταν σκληρότερα[64], αργότερα μετέβαλε τις απόψεις του προς μια πιο σοσιαλιστική μίξη, προσθέτοντας κεφάλαια στις Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας που υπερασπίζονταν τη σοσιαλιστική προοπτική, και υπερασπιζόμενος κάποιους σοσιαλιστικούς σκοπούς[65], συμπεριλαμβανομένης της ριζοσπαστικής πρότασης ότι όλο το μισθολογικό σύστημα πρέπει να καταργηθεί υπέρ ενός συνεταιριστικού συστήματος μισθών.
Ο Λόιντ Τζωρτζ και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ πέρασαν το 1909 τον «Λαϊκό Προϋπολογισμό», που σκοπό είχε την αναδιανομή του πλούτου.
Αυτό το νήμα άρχισε να ενώνεται στο κίνημα σοσιαλφιλελευθερισμού στο γύρισμα του εικοστού αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία. Το κίνημα των Νέων Φιλελεύθερων, που περιελάμβανε διανοούμενους όπως ο L.T. Hobhouse και o Τζον Χόμπσον, έβλεπε την ατομική ελευθερία ως επιτεύξιμη μόνο κάτω από ευνοϊκές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες[67]. Κατά την άποψή τους, η φτώχεια, η εξαθλίωση και η άγνοια στην οποία πολλοί άνθρωποι ζούσαν καθιστούσε αδύνατη την άνθηση της ελευθερίας και ατομικότητας. Οι Νέοι Φιλελεύθεροι πίστευαν ότι οι όροι αυτοί θα μπορούσαν να βελτιωθούν μόνο μέσω συλλογικής δράσης συντονιζόμενης από ένα ισχυρό, προνοιακά προσανατολισμένο και παρεμβατικό κράτος[68]. Ο «Λαϊκός Προϋπολογισμός» του 1909, υπερασπιζόμενος από τον Λόιντ Τζωρτζ και τον επίσης φιλελεύθερο Ουίνστον Τσώρτσιλ, εισήγαγε πρωτοφανείς φόρους στους πλούσιους στη Βρετανία και ριζοσπαστικά προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας στις πολιτικές της χώρας[69]. Ήταν ο πρώτος προϋπολογισμός με την εκφρασμένη πρόθεση της αναδιανομής του πλούτου μεταξύ των πολιτών[70][71].
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen